Облава

Страшная книга о страшном периоде - 1930-х годах. Для меня она стоит в одном ряду с "Повелителем мух" Голдинга. Накал страстей, тончайший психологизм, великолепный стиль.

В родную деревню возвращается Федор Ровба, некогда трудолюбивый крестьянин, а теперь - беглец, преступник, враг народа, схоронивший на севере жену и дочь. Возвращается, чтобы хоть одним глазом посмотреть на новую жизнь и сына, который вырос без отца. Чтобы голодным, измотанным бродить вокруг родной деревни. Чтобы почувствовать разочарование, потому что его боль была напрасна - люди не стали жить лучше. Чтобы стать диким зверем, на которого бывшие односельчане устроят настоящую облаву, а возглавит ее собственный сын. Чтобы понять, что смерть в трясине - не самое страшное, если позади - люди..

Нет антиутопии страшнее, чем "царство благоденствия", которое создают сами люди.

Кніга апісвае той выпадак, калі чалавек адчувае сябе горш за жывёлу, калі чалавек паводзіць сябе горш за жывёлу. Небараку Хведара раскулачылі за наяўнасць нейкай дробнай малатарні, якая, магчыма, нават не прыносіла даход яе ўладару, адаслалі ў Сібір, адкуль у галоўнага героя нейкім цудам атрымалася збегчы, што прывяло да доўгачаканага вяртання на Радзіму.
Але родная зямля сустркае не так гасцінна, як хацелася. Ягоную хату зруйнавалі амаль дашчэнту, жывымі засталіся толькі дрэўцы, аб'яўляцца ў вёсцы папросту небяспечна, бо ізноў адашлюць у Сібір, а тое і таго горш. Кніга літаральна прасякнута перажываннямі Хведара пра свой гаротны лёс, пра тое, што не склалася ў жыцці, пра тое, чаму не склалася ў жыцці. Паралельна з сюжэтам вяртання на Радзіму апісваецца яго папярэдняе жыццё, перадгісторыя, у якой маленькі чалавек патрапіў у вялізную машыну калектывізацыі. Яна яго з'ела, выплюнула тое, што засталося ад чалавека і ягонага папярэдняга чалавечага жыцця, і не заўважыла яго гора.
Фінал твора ўвогуле кранальны з нядобрага боку. Уся вёска на чале з сынам галоўнага героя, які кан'юктурна падаўся ў актыў камсамола і адрокся ад кулака-бацькі, ладзіць аблаву на Хведара, які ад безвыходнасці бяжыць ад людзей у самую багну. Чалавек, які нікога не забіў, нічога дрэннага не тое, што не рабіў, а нават і не жадаў рабіць, быў вымушаны апантана бегчы ад людзей. Ад сваіх аднавяскоўцаў. І дабег у самае сэрца багны, якая яго прымае сваімі халоднымі абдымкамі і праглынае. Па сутнасці гэты было самазабойства. Самазабойства ад безвыходнасці, ад бесчалавечнасці той сітуацыі, у якую патрапіў Хведар Роўба.
Насмешкай лёсу гучаць словы сына Хведара, які вельмі хоча дасягнуць поспеху ў паляванні на свайго бацьку. Злым сарказмам таго шалёнага часу яны гучаць, шаленствам гучаць.
"Не дадзена было ціха жыць, дык хоць пашчасціла ціха памерці..." (с)

Вот и страшный удар постиг меня. Раньше я про Голод начала тридцатых годов и страшную советскую власть читал с украинских произведений, и не так сильно предался им, ибо мало верил украинской литературе.
Но тут вдруг, страшная картина предстает передо мной от не украинского писателя, который точно так же описал то время.
Жутко, угнетающе, и стыдно за жестокость человека, а в особенности когда этот человек того же народа и земли. Я не осуждаю деяния власти того времени, это история, она прошла, нужно думать о будущих возможных ошибках. Как раз это и должно нам указывать на то чего мы не должны делать из-за страшного опыта прошлого. Страшно когда сын забывает своего отца и отрекается от его. Все моральные устои тот час рушатся при таких вещах. И надеюсь в будущем мы или наши дети не совершать подобное, и мы наконец всем миром поймем силу в единстве, а не власти.

Быкаў напісаў моцны твор пра адзін з эпізодаў лёсу беларускага народа, які стаў ахвярай у імя ложных ідэялаў часоў сталінскіх пераўтварэньняў.

Мне было невыносна чытаць фрагмэнты пра сум Хведара па сваіх мясьцінах, настолькі моцна апісаны боль адарванасьці ад дома.

І гэта ўжо які твор, дзе скразным фактам зьяўляюцца пакуты ад сваіх жа людзей. Здрада ад блізкага чалавека яшчэ больш невыносная, чым ад чужога.

Мне вельмі падабаецца, як Быкаў умеў пісаць пра катастрафізм духоўнага быцьця ў цэлым. Праўда нават думаць не хочацца, якімі высілкамі яму даваліся гэтыя радкі, бо каб добра апісаць, трэба перажыць.

Твор раю, калі вы той чалавек, які па-мазахісцку любіць дзёргаць свае нэрвовыя клеткі.