Час збіраць косці

У новую кнігу лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Беларусі імя Я.Коласа Віктара Казько ўвайшлі аповесці "Час збіраць косці", "Прахожы", "І нікога, хто ўбачыць мой страх". Аўтар запрашае чытачоў далучыцца да падарожжа пакручастымі сцежкамі чалавечае памяці, дзе будзённасць перагукаецца з трывожным сном, поўным прарочых і сімвалічных праяваў, заклікае прыслухацца да глыбокіх філасофскіх, месцамі містычных, а ў выніку заўсёды аптымістычных і жыццесцвярджальных думак і развагаў.

Рейтинг LiveLib

4,2

3 оценки

5
33%
4
67%
3
0%
2
0%
1
0%

Ваша оценка

Прочитали 4Хотят прочитать 9

Рецензии

Torvald517 ноября 2017 г.
Чытаць кнігі Віктара Казько няпроста. Яны патрабуюць не толькі разумовай працы, але і псіхалагічнага суперажывання. Вось і яго кніга “Час збіраць косці” вельмі драматычная і балючая. Праўда, Віктар Казько ніколі не пісаў кніг для баўлення і забавы. Заўжды, яшчэ і за савецкім часам, пісьменнік у сваіх творах уздымаў складаныя праблемы, напрыклад, пра бяздумнае асушэнне балотаў на Палессі, або пра лёсы дзяцей з дзіцячых дамоў, ці пра дачыненні чалавека з прыродай. Крытыкі адносяць творы Казько да інтэлектуальнай, філасофскай прозы. Часта ў гэтых творах няма больш менш акрэсленага сюжэту – або гэта плыня разважанняў аўтара над чымсьці сур’ёзным і істотным, або апісанне шэрагу гісторыяў і здарэнняў, якія ствараюць пэўную псіхалагічную карціну. Творы, сабраныя пад вокладкай кнігі “Час збіраць косці”, таксама вельмі характэрныя ў гэтым плане. Але адрозніваюцца ад ранейшых вострай сацыяльнасцю. Калі раней Казько бачыў праблемы, якія назіраў навокал, пераважна, у няслушных, памылковых дзеяннях і справах чалавека, то цяпер гэтая праблема выявілася ў самім чалавеку. Аўтар разважае над прычынай маральнага крызісу і задае сабе пытанне: ці не таму гэтак адбываецца, што чалавецтва прайшло ў развіцці цівілізацыйнае кола і вяртаецца ў дзікунскія часы, але ўжо з найноўшымі тэхналогіямі і зброяй масавага знішчэння?
З трох аповесцяў, якія аб’яднала новая кніга Віктара Казько, бадай самая драматычная “І нікога, хто ўбачыць мой страх”. Аповесць прысвечана вядомаму кінарэжысёру Віктару Турава, і апісвае смерць Майстра, які з анкалагіянага дыспансэра смяротна хворы прыязджае на юбілейнаю імпрэзу, якую ўлада ладзіць яму ў самым вялікімі кінатэатры сталіцы. Бадай гэтая аповесць – ці не самы жорсткі мастацкі прысуд, вынесены беларускімі пісьменнікамі сённяшняму беларускаму рэжыму. У аповесці Казько згадаў уладзе усё – і хлопчыка-нямко, якога пасадзілі на суткі за тое, што нібыта нецензурна лаяўся ў грамадскім месцы, і народных дзеячаў культуры, якія апынуліся ў сітуацыя фізічнага выжывання, і збіванне людзей падчас мірных акцый пратэсту, і здзекі міліцыі з затрыманымі пратэстоўцамі, і шмат чаго іншага. Аповесць гэтая была напісаная ў 1997 годзе, але ў ёй пісьменнік практычна прадказаў апошнія падзеі ва Украіне. Бо гэты брудны вір хлусні, хцівасці, маральнай дэградацыі, які запанаваў на постсавецкай прасторы, - павінен быў у нешта выліцца, неяк жорстка сябе праявіць.
У сваіх апакаліптычны творах Віктар Касько спрачаецца сам з сабой, і прымушае сваіх героеў пераходзіць на бок дабрыні, і спадзяецца, што і кагосьці з чытачоў таксама.
Читать далее
10
894
Xartym22 июня 2015 г.
Для меня победа Виктора Казько в Премии имени Ежи Гедройца в этом году стала большой, хоть и приятной, неожиданностью. И дело не в том, что мне не нравится творчество писателя, наоборот – с ним я знаком еще со школьной парты и хоть сейчас могу пересказать содержание его повести “Суд у Слабадзе”.
Но в то же время выход его последней книги прошел очень тихо. Не было громких презентаций или автограф-сессий. Оно и понятно – как никак писателю уже за 70 лет. Да и читатели не сказать чтобы расхватывали книгу с полок. Но, тем не менее, жюри сделало свой выбор именно в пользу Виктора Казько.
Книга “Час збіраць косці” состоит из трех повестей – “І нікога, хто ўбачыць мой страх”, “Час збіраць косці”, “Прахожы”. И все их объединяет сразу несколько общих тем: 90-е годы, ностальгия, смерть. В произведениях много рассуждений, переходов, отступлений. Так что не удивляйтесь, если автор будет перескакивать с одной темы на другую. И само повествование похоже больше не на художественное произведение, а на рассках человека, который за короткое время хочет рассказать сразу обо всем.
Открывает сборник повесть “І нікога, хто ўбачыць мой страх” – история “Мастера”, который осознанно готовится к скорой смерти. “Мастер” – это, конечно, не имя, а скорее, звание. Более того, может я невнимательный читатель, но так до конца и не понял, мастером какой специализации является главный герой. Но это для сюжета все равно не важно, играет второстепенную роль.
Гораздо важнее то, как этот человек живет у себя на Родине. Признанный во всем мире, он еле сводит концы с концами дома. Он всегда был тем, кто предпочитал отмалчиваться, находиться в стороне, не принимая сторону правых или левых. Из-за этого он не раз пострадал, но пробовал до последнего остаться человеком.
Но в первую очередь повесть, конечно же, посвящена смерти и подготовке к ее приходу, подведению выводов.

Натоўп кіруецца не розумам, ён увогуле адмаўляе яго. Розум згарае ва ўсхліпах і хвалях святога калектыўнага гневу і абурэння. І ў каго хутчэй ён згарае, у каго менш таго розуму, той і завадатар, верхавод у натоўпе.Таму, пэўна, часцей за ўсё людской зграяй правіць пасрэднасць з непазбытымі ў сябе яшчэ інстынктамі жывёлы, звера.
Вторая повесть - “Час збіраць косці”, еще более символическая. Главный герой этой истории, приезжает после зимовки в городе в родную деревню. В доме он обнаруживает, что в нем похозяйничали воры. И хозяин начинает медленно, методично ходить по всем комнатам и искать – что же пропало. Он внимательно осматривает каждую вещь и со всеми у него связаны воспоминания. Именно из воспоминаний о вещах и состоит большая часть произведения. И так, ходя по комнатам, главный герой делится с нами воспоминаниями о прожитой жизни.

…куды на свеце палкай не кінь, трапіш у беларуса. Ды не абы-якога, выбітнога сярод тамтэйшых людзей. Бо чалавек і тут, і там, і на тым свеце – чалавек. Толькі ў беларуса радзімы няма, сірата ён дома і ў свеце сірата.
Наконец, последняя повесть, “Прахожы”, сильнее других выбивается из общего плана. Например тем, что там есть полноценный второй герой – рыжий кот. А еще в повести присутствует мистическая составляющая. Но в целом, эта повесть, как и две предыдущие в первую очередь посвящена подведению итогов жизни.

Ну, уявіце сабе, а раптам бы ды ўзнікла сярод катоў моўнае пытанне. Пажадаў бы, напрыклад, нейкі адзін кот пеўнікам кукарэкаць, а другі. Скажам, сабакам брахаць. Што б з гэтага атрымалася…
Человек, который прочитал все это, может подумать, что книга пессимистичная. Но верх здесь берет не пессимизм, а именно ностальгия. По произведениям видно, что к самому факту окончания жизненного пути автор относится философски. Тот же “Мастер” из первого произведения, который знает о скорой смерти, больше заботится о том, как пристроить своего кота, чем о жалости к самому себе.

Толькі на свеце няма нічога вечнага. Вечнасць знікае, калі адлятае воля, перастае ганарыцца сваёй хатай, танчыць і спяваць свае песні.
Тот, кто решится взять эту книгу в руки, предупреждаю – не ждите легкого чтения. Книга полчилась серьезной и местами даже тяжелой. Манера постоянно углубляться в одну тему до того, что уже забываешь – с чего же все началось – сыграло с автором злую шутку. На таких моментах читатель нередко теряется в рассуждениях автора и не может уследить за ходом его мысли.
Напоследок хотелось бы обратить Ваше внимание на название книги. Оно просто идеально подходит ко всему сборнику. В конце жизни каждый человек собирает камни. У того же Коласа:
“О, як бы я хацеў спачатку,

Дарогу жыцця па-парадку,

Прайсці яшчэ раз, азірнуцца,

Сабраць з дарог каменні тыя,

Што губяць сілы маладыя”
Виктор Казько тоже собирает, только не камни, а кости (почему – поймете прочитав одноименное произведение). И эта книга является своего рода итогом творческого пути писателя от первой строчки и до нынешнего момента.

…калі чыноўнік з першых хвілін сустрэчы вельмі ўгодлівы, дабра не чакай. Угодлівасць заўсёды папярэднічае адмове.
Читать далее
9
553

Все рецензии

Цитаты

Xartym22 июня 2015 г.
…куды на свеце палкай не кінь, трапіш у беларуса. Ды не абы-якога, выбітнога сярод тамтэйшых людзей. Бо чалавек і тут, і там, і на тым свеце – чалавек. Толькі ў беларуса радзімы няма, сірата ён дома і ў свеце сірата.
2
364
Bolacka28 февраля 2017 г.
Першы і галоўны закон кожнага сапраўднага майстра і мастацтва: аддацца і зазірнуць у вочы свайму вар'яцтву. Паверыць яму. І вас будзе ўжо двое.
1
260
Xartym22 июня 2015 г.
Натоўп кіруецца не розумам, ён увогуле адмаўляе яго. Розум згарае ва ўсхліпах і хвалях святога калектыўнага гневу і абурэння. І ў каго хутчэй ён згарае, у каго менш таго розуму, той і завадатар, верхавод у натоўпе.Таму, пэўна, часцей за ўсё людской зграяй правіць пасрэднасць з непазбытымі ў сябе яшчэ інстынктамі жывёлы, звера.
1
233