
Современная белорусская литература: что читать? | Сучасная беларуская лiтаратура: што чытаць?
Morrigan_sher
- 354 книги

Ваша оценка
Ваша оценка
За кнігу браўся з вялікімі сумневамі. Папярэднія раманы Артура Клінава не вельмі добра заходзілі. І "Малую падарожную кнігу па горадзе сонца", і "Шалом" кідаў чытаць задоўга да канца. Настолькі малацікавымі яны мне здаваліся. Гэтым жа разам ледзь мог адарвацца ад кнігі, каб знайсці час на сон, працу і здачу сесіі. "Шклатара" паглынула мяне цалкам.
Кнігарня "Логвінаў" падае гэты раман як "кнігу для сваіх". Канечне, у вялікай ступені - гэта гісторыі людзей, з якімі мне даводзіцца сутыкацца ў фэйсбуку і на старонках незалежных выданнняў, але "Шклатара" ўсё ж нашмат глыбейшая, чым проста кніга для "тусоўкі".
Раман дзеліцца не дзве часткі, якія часам дзівосным чынам злучаюцца. У першай - падзеі канца 2010 года. Выбары, Плошча, сэкс (невядома чаму напісаны ў кнізе праз літару е), віно (шмат віна!!!) і кіно (напрыклад, аповед аб тым, як здымаўся бульба-хорар "Масакра"). Галоўны герой разрываецца між дзвюма жанчына. Калі раман аўтабіяграфічны, то баюся, што абедзве яны не пагладзяць Клінава па галоўцы.
У другой частцы падзеі разгортваюцца зімой 1881 годзе. Галоўны герой - збяднелы шляхціч Ян Завальня, які вяртаецца з Піцера на Радзіму. І сустракае містычны край - з д'яблавымі восамі, вядзьмаркамі, ваўкалакамі і чалавекам-карпам. Дзіўным чынам гэтыя істоты выступаюць за свабоду края і накіроўваюць Яна... А далей прачытайце ў кнізе.
Добры постмадэрнісцкі раман.

Артур Клінаў упарта і паслядоўна мяняе сваё мастацкае амплуа – з разраду модных мастакоў-інсталятараў пераходзіць у разрад модных пісьменнікаў-раманістаў. Спачатку выйшаў раман “Малая падарожная кніжка па Горадзе Сонца”, затым раманы “Шалом” і “Шклатара”. Прычым трэба адзначыць, што першы раман, які пабачыў свет у 2008 годзе, быў перакладзены на розныя мовы і выйшаў па-нямецку, па-расейску, па-шведску, па-венгерску і па-польску. “Шалом” таксама мае некалькі моўных варыянтаў.
Аматары беларускай літаратуры чакалі “Шклатару”, бо мелі магчымасць на старонках часопіса “пАРТызан” пазнаёміцца з фрагментамі рамана. Гэты твор пазіцыянаваўся як аператыўны мастацкі водгук на падзеі ў краіне. Сапраўды, ні ў адным празаічным творы беларускіх пісьменнікаў тэма Плошчы 2010 года не закраналася так асабіста, праз уласны лёс.
Увогуле адразу па выхадзе “Шклатары” пра яе шмат пісалі. Перадусім падкрэслівалася, што кніга пабудаваная на рэальных фактах і за прыдуманымі персанажамі лёгка пазнаюцца рэальныя асобы – палітыкі, пісьменнікі, выдаўцы, мастакі. Карацей, у кнізе намалавана жыццё беларускай сталічнай культурнай багемы. Адмысловы каларыт твору надае ўключэнне ў раман сцэнара кінафільма паводле Яна Баршчэўскага. Клінаў сапраўды на замову кінастудыі “Беларусьфільм” працаваў над сцэнаром фільма. Але кінастужку з ідэалагічных прычынаў зарубілі. Праўда, праца не знікла дарма - сцэнар прыдаўся пры напісанні новага рамана. Прычым гэтае ўключэнне адбылося арганічна і натуральна – сцэнар дадаваў асноўнаму тэксту твора гістарычную падсветку і нават псіхадэлічную дынаміку.
На самой справе раман “Шклатара” – пра каханне. Пра тое, як мужчына ў сталым узросце раптам пакахае кабету, значна маладзейшую за сябе. І гэтае каханне ператвараецца ў пакуту - у штодзённую нэрвовую мітрэнгу. Галоўны герой падсвядома разумее, гэта апошняе, што ён можа мець у жыцці, і ён гатовы за шчаслівае каханне закласці душу д’яблу.
Праўда, па-мойму, у другой палове рамана задужа шмат гэтай мітрэнгі, за якой губляюцца і падзеі Плошчы, і сутнасць сцэнара фільма, і ўвогуле творчая асоба галоўнага героя.

Навошта людзі столькі гадоў мучаюцца разам? Вакол жа столькі ідэальных пар! Узяць хаця б любы гастраном зранку ў нашым раёне. Колькі чырвонаносых мужыкоў з азызлымі тварамі маглі б скласці шчаслівую сям'ю! Навошта ім сварлівыя жонкі, якія не могуць ацаніць іх тонкай душы? Навошта ім скандалы, істэрыкі, сцэны? А тут і Коля, і Вася, і кожны зразумее цябе з паўслова. Яны ж маглі б разабрацца па парах, жыць душа ў душу і лавіць жаданні адзін аднаго з паўнамёку.

Служыў у мяне ў палку адзін дэкаратар — файны пачатак для зборніка ваенных апавяданняў.





