Рецензия на книгу
Матильда
Роальд Даль
Аноним15 февраля 2015 г.Странная девочка Матильда живет со странными родителями. Неким непостижимым образом она выучивается сама читать в 2,5, а к пяти годам успеваем перечитать множество книг в библиотеке небольшого городка, где живет. В 5 с половиной она идет в школу и конечно же оказывается умнее остальных учеников. Более того, она открывает в себе удивительные экстрасенсорные способности.
Давно хотела познакомиться с книгами Роальда Даля, и этот первый опыт оставил после себя смешанные чувства. Образы, которые создает автор, сочные и яркие. Ничего не бывает наполовину: если человек глуп и ограничен, то вы не найдете у него положительных качеств, как ни старайтесь. Если человек умен и приветлив, он вынужден ютиться в жалкой каморке, радоваться этому и просто обречен быть хорошим со всех сторон. И только гений Матильда - носитель разнообразных качеств. Даже в своих проделках она управляема высокими помыслами или хотя бы преследует практические цели: отец, которые постоянно на нее наезжает по делу и, чаще всего, без, замолчит на пару дней, если схватит когнитивный диссонанс от внезапно окрасившихся волос. Маленькая Матильда, конечно, не злой гений: пакостить она по-маленькому, а высокая цель у нее - восстановление справедливости для любимой учительницы. Единственной, кто ее понимает.
Смущает в этой истории моменты какой-то дикой, немотивированной жестокости. Да, у Даля было тяжелое детство. Да, в английских школах прошлого века происходило всякое. Но здесь дикие поступки директрисы так гиперболизированы, что теряешь всякое доверие ко всему повествованию. Вначале книга настраивает на реалистичный лад, а проделки так сильно выбиваются из общей картины, что вызывают недоумение: зачем?
Любопытен лаконичный и сдержанный язык, которым написана книга. "Сказал, как отрезал" - вот уж точно о Дале. Тяжелая рука у автора для детских книг все-таки, или, может быть, я просто не сторонница таких прямых, тяжеловесных методов.
Дзіўная дзяўчынка Мацільда жыве з дзіўнымі бацькамі. Нейкім неспасцігальным чынам яна вывучваецца сама чытаць у 2,5, а да пяці гадоў паспявае перачытаць процьму кніг у бібліятэцы невялікага гарадка, дзе жыве. У 5 з паловай яна ідзе ў школу і вядома ж аказваецца разумнейшай за астатніх вучняў. Больш за тое, яна адкрывае ў сабе дзіўныя экстрасэнсорныя здольнасці.
Даўно хацела пазнаёміцца з кнігамі Раальда Даля, і гэты першы досвед пакінуў пасля сябе змешаныя пачуцці. Вобразы, якія стварае аўтар, сакавітыя і яркія. Нічога не бывае напалову: калі чалавек дурны і абмежаваны, то вы не знойдзеце ў ім станоўчых якасцяў, як ні старайцеся. Калі чалавек разумны і ветлівы, ён вымушаны туліцца ў нікчэмнай каморцы, радавацца гэтаму і проста асуджаны быць добрым з усіх бакоў. І толькі геній Мацільда - носьбіт разнастайных якасцяў. Нават у сваіх выхадках яна кіраваная высокімі памкненнямі ці хаця б мае практычныя мэты: бацька, якія пастаянна на яе наязджае па справе або - найчасцей - без, замоўкне на пару дзён, калі схопіць кагнітыўны дысананс ад раптам афарбаваных валасоў. Маленькая Мацільда, вядома, не злы геній: паскудзіць яна па-маленькаму, а высокая мэта ў яе - аднаўленне справядлівасці для любімай настаўніцы. Адзінай, хто яе разумее.
Бянтэжыць у гэтай гісторыі моманты нейкай шалёнай, нематываванай жорсткасці. Так, у Даля было цяжкае дзяцінства. Так, у англійскіх школах мінулага стагоддзя адбывалася ўсякае. Але тут дзікія ўчынкі дырэктаркі так гіпербалізаваныя, што губляеш ўсякі давер да ўсяго апаведу. Спачатку кніга настройвае на рэалістычны лад, але гэтыя выхадкі так моцна выбіваюцца з агульнай карціны, што выклікаюць здзіўленне: навошта?
Цікавіць лаканічная і стрыманая мова, якой напісана кніга. "Сказаў, як адрэзаў" - вось жа сапраўды пра Даля. Цяжкая рука ў аўтара для дзіцячых кніг усё-ткі. Ці, можа быць, я проста не прыхільніца такіх прамых метадаў.534